Environmental Study
hard

પીવાના પાણીમાં જુદી જુદી ધાતુ તેમજ આયનોના આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે નક્કી થયેલ પ્રમાણ અને તેની અસરો ટૂંકમાં જણાવો.

Option A
Option B
Option C
Option D

Solution

પીવાના પાણી માટેના આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણો નીચે પ્રમાણે છે :

$(i)$ ફલોરાઇડ : પીવાના પાણીમાં ફ્લોરાઇડ આયનની સાંદ્રતા જાણવી જરૂરી છે. તેની ઊણપ માનવજાત માટે નુકસાનકારક

છે.જે દાંતના ક્ષયને માટે જવાબદાર છે, પીવાના પાણીમાં સામાન્ય રીતે દ્રાવ્ય ફલોરાઇડ ઉમેરવામાં આવે છે, જેની સાંદ્રતા

$1\,ppm$ અથવા $1\,mg\,dm^{-3}$ હોય છે.

ફલોરાઇડ આયન દાંતના કઠણ આવરણ હાઇડ્રોક્સિ એપેટાઇટ $[3(Ca_3PO_4.Ca(OH)_2]$ ને વધુ કઠણ આવરણ ફ્લોર એપેટાઇટ $[3(Ca_3PO_4)_2.CaF_2]$ માં રૂપાંતરિત કરે છે. જો $F^-$ આયનની સાંદ્રતા $2\,ppm$ કરતાં વધુ હોય તો દાંત પર કથ્થાઈ રંગના ડાઘા પડે છે. જયારે $F^-$ નું પ્રમાણ 

$10 \mathrm{ppm}$ થી વધુ હોય તો હાડકાં અને દાંતને નુક્સાન કરે છે. જે રાજસ્થાનના કેટલાક વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે.

$(ii)$ લેડ : પીવાના પાણીનું પરિવહન લેડ પાઈપ દ્વારા કરતાં લેડ પાણીમાં ભળે છે. પીવાના પાણીમાં લેડના પ્રમાણે સીમા $50 \mathrm{ppb}$ છે. લેડ કિડની, યકૃત અને પ્રજનન તંત્રને નુકશાન પહોંચાડે છે.

$(iii)$ સલ્ફેટ : પીવાના પાણીમાં સલ્ફેટનું વધુ પ્રમાણ એટલે કે $>$ $500 \mathrm{ppm}$ માનવીમાં વિરેયક અસર ઉત્પન્ન કરે છે. પરંતુ સલ્ફેટનું મધ્યમસર પ્રમાણ નુકસાનરહિત છે.

$(iv)$ નાઈટ્રેટ : પીવાના પાણીમાં નાઈટ્રેટની મહત્તમ સીમા $50 \mathrm{ppm}$ છે. પીવાના પાણીમાં નાઈટ્રેટનું વધુ પ્રમાણ મિથિમોગ્લોબીનેમિયા (બ્લુબેબી) જેવો રોગ પ્રેરે છે.

$(v)$ અન્ય ધાતુ : પીવાના પાછીમાં અન્ય ધાતુઓની મહત્તમ સાંદ્રતા જળવવી જરૂી છે. જે નીચેના કોષક દ્વારા સમજી શકાય.

ધાતુ મહતમ સાંદ્રતા ($ppm$ $અથવા$ $mg$ dm $^{-3}$ )
$\mathrm{Fe}$ $0.2$
$\mathrm{Mn}$ $0.05$
$\mathrm{Al}$ $0.2$ 
$\mathrm{Cu}$ $3.0$
$\mathrm{Zn}$ $5.0$ 
$\mathrm{Cd}$ $0.005$
Standard 11
Chemistry

Similar Questions

વિભાગ $-I$ માં આપેલી પ્રવૃત્તિને વિભાગ $-II$ માં આપેલ ઉત્પન્ન થતા પ્રદૂષણ સાથે જોડો.

વિભાગ $-I$ વિભાગ $-II$
$(A)$ સલ્ફરયુક્ત નકામા કચરાને બાળતા તેમાંથી ઉત્પન્ન થતા વાયુઓ વાતાવરણમાં ભળે છે. 

જળ પ્રદૂષણ

$(B)$  જંતુનાશક તરીકે કાર્બોનેટનો ઉપયોગ પ્રકાશરાસાયણિક ધૂમ-ધુમ્મસ, વનસ્પતિ  જીવનને નુકસાન,મકાનોનું ક્ષારણ,શ્વાસની તકલીફ, જળપ્રદૂષણ.
$(C)$ કપડા ધોવા માટે સાંશ્લેષિત પ્રક્ષાલકો વાપરવા ઓઝોન સ્તરને નુકસાન 
$(D)$ વાહનો અને કારખાનામાંથી ઉત્પન્ન થતાં ધુમાડો વાતાવરણમાં છોડવો. 

મનુષ્યમાં ચેતાતંત્રને લગતા રોગો થવા.

$(E)$ કયૂટરનાં વિવિધ ભાગોને શુદ્ધ કરવા ક્લોરોફલોરોકાર્બનનાં સંયોજનોનો ઉપયોગ કરવો. પારંપરિક ધૂમ-ધુમ્મસ, ઍસિડ વર્ષા, પાણીનું પ્રદૂષણ, શ્વાસની તકલીફો, મકાનોને નુકસાન, ધાતુનું ક્ષારણ 

Start a Free Trial Now

Confusing about what to choose? Our team will schedule a demo shortly.